Feliz años nuevo!!

Een kopje thee met Margarita, de mijnen, wordt het een gele of een rode en een feliz años nuevo........

Van het drukke La Paz naar het mooie Sucre. Sucre lijkt een beetje op Cusco en ik voel me er dan ook al snel thuis. Ik slenter wat door de straten en zit heerlijk op een bankje op de plaza 25 de Mayo. Ik geniet lekker van het zonnetje en lees mijn Lonely Planet. Dan komt er een vrouw naast me zitten. Ze kijkt me aan en lacht. Ik lach zoals gewoonlijk vriendelijk terug. Ze vraagt me waar ik vandaan kom en of ik aan het reizen ben. Ik geef antwoord in mijn beste spaans. Ze vertelt dat ze Margarita heet. Ze is lang geleden gescheiden, heeft één dochter en woont alleen in een apartement vlakbij de plaza. Ze vindt het leuk om met me te praten en nodigt me uit om bij haar thuis koffie te komen drinken. In eerste instantie sla ik af. Mijn vertrouwen in de zuid amerikaanse medemens is nog niet helemaal herstelt. Ze vindt het jammer maar maakt er geen punt van. Ze vraagt of ik nog even op de plaza bent. Ach, waarom niet. Ik zit lekker in het zonnetje. Wie doet me wat. Na vijf minuten komt ze terug, samen met haar kleinzoon en even later komt ook haar dochter. We kletsen nog wat. Ze nodigt me nog maal uit voor koffie. Ik twijfel even. Dan zeg ik toch; ja, graag. Morgen rond 3 uur. Ze glimlacht. Ze schrijft haar adres in mijn Lonely Planet, geeft me een knuffel en zegt gedacht. Hasta mañana!
De volgende dag heb ik toch mijn twijfels. Stel dat ze samenwerkt met een stel criminelen en ze me opwachten in haar huis. Zodat ze mijn geld kunnen stelen door me te dwingen om te pinnen. Maar ze lijkt zo aardig. Maar ja, je weet nooit. Ow, wat een dilemma. Ga ik wel of ga ik niet.....ik koop in ieder geval een zakje bonbons. Dan kan ik die meenemen en als ik niet ga of als ze niet open doet dan eet ik ze lekker zelf op.....lijkt me een goede deal :). Dus dan ga ik toch maar op pad. Om tien min voor drie kom ik bij Margarita haar huis aan....ik twijfel weer.....dan druk ik toch op de bel. Niemand doet open. Zie je wel. Ze is niet eens thuis. Dan heb ik in ieder geval lekkere bonbons! Of zou ik te vroeg zijn. Ok, ik wacht nog even tot vijf over drie en als ze dan niet open doet.....dan eet ik de bonbons lekker zelf op. Het is vijf over drie. Ik bel nog een keer aan. Gekraak. Een stem over de intercom.....hola, Cynthia? Si, Cynthia aqui. Ze doet de deur open. Oeff, wat ben ik blij dat ik gekomen ben. Ze zit op me te wachten met koffie, thee en heel veel koekjes. Ze geniet van mijn gezelschap. Ze vertelt dat ze directrice van een school is en erg geniet van haar werk maar dat ze soms ook wel eenzaam is, alleen zonder man en maar één dochter. Ook vertelt ze over de problemen binnen Bolivia op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg. Ik doe mijn best om alles zo goed mogelijk te volgen in het spaans. Gelukkig praat Margarita langzaam en duidelijk. Toch blijft het moeilijk dat spaans :). Na twee uur kletsen en thee drinken neem ik afscheid van Margarita. Het was fijn om even 'bemoederd' te worden. Het was weer een leerzame en bijzondere middag!

In het hostel in Sucre kom ik Doris en Jörk weer tegen. Ik ken ze van de tour naar Machu picchu. We kletsen wat en wat blijkt. Doris wil graag naar Potosi om de mijnen te zien. Jörk daar in tegen, voelt zich niet goed (beetje ziekjes) en wil de mijnen niet zien. Dus de volgende dag gaan Doris en ik op pad. We gaan voor een 2 daagse trip naar Potosi. Om daarna weer terug te keren naar Sucre om oud en nieuw te vieren. Het begint al goed in de bus. Hij is namelijk niet helemaal waterdicht en zoals jullie weten is hier het regenseizoen aangebroken. Dus na een iets wat nattige busreis van 3,5 uur komen we in Potosi aan. We regelen een hostel en gaan opzoek naar een tour naar de zilvermijnen. Op dat moment heb ik nogsteeds mijn twijfels. Zal ik wel gaan of niet. Ik heb veel verhalen gehoord over de mijnen. Eigenlijk iedereen die ik gesproken heb was bang in de mijnen maar zoals zij allen ook zeggen......het is wel een ervaring! Maar wil ik die ervaring wel hebben? Het zijn echte werkende mijnen. De mannen uit Potosi gaan al op jonge leeftijd in de mijnen werken omdat er weinig andere werkgelegenheid is. Door het zware werk en alle giftige stoffen in de mijnen is de gemiddelde overleving na het starten met werken in de mijnen tussen de 20 en 30 jaar. Alle mijnwerkers krijgen longfibrose en sterven aan een longontsteking of longkanker. Het is een ongelooflijk hard leven. Ik besluit toch te gaan. We vinden een tour agency die gerund wordt door jonge mannen die alle in de mijnen gewerkt hebben. Hij vertelt vol enthousiasme over de mijnen. Het is zijn lust en zijn leven. Hij vertelt dat als hij een paar dagen niet in de mijnen is geweest hij de mijnen echt mist. Hij kan niet leven zonder de mijnen. Door zijn enthousiasme krijg ik ook meer zin om de mijnen te bezoeken......maar eerst nog even een nachtje slapen. Oja, en een chocolade fondue in Pub 4060 en heel karige kerstfoto's op de main plaza :).
De volgende dag is het zover. Eerst nog even langs de markt om kadootjes (drinken, cocabladeren en dynamiet) te kopen voor de mijnwerkers. Daarna omkleden (zie foto's). Doris heeft maatje 35, das lastig. Er wordt speciaal een paar laarsen voor haar gekocht maar helaas wat blijkt.......het zijn 2 linker....haha.....dus dan maar maatje 38 met 2 dikke sokken. Helm op, lamp checken. Ok, we gaan. Bij de ingang van de mijn krijg ik toch weer mijn twijfels......wauw gaan we daar naar binnen? Oef, dat ziet er nat en klein uit. Ok, verstand op nul en gaan. We gaan naar binnen. Het eerste gedeelte valt mee. We kunnen staan en de lucht, tja de lucht.....Potosi ligt op 4070 m. De mijn ligt op 4800 m en dan nog in de mijn.......daar is de lucht hoe zal ik het zeggen.....een beetje ijl (understatement). Oftewel je loopt al rond met een saturatie van 96% (heb ik geleerd in Puno) en dan adem je ook nog lucht in met weinig zuurstof. Het is zoiets als dat je constant de marathon heb gelopen.....een soort van constant licht gevoel in je hoofd......je hijgt.........je gaat stilstaan.......neemt een goede hap lucht.......en dan......dan gebeurd er niets......alles blijft hetzelfde......je blijft licht in je hoofd....je blijft hijgen........dus dan besluit je om gewoon maar door te lopen.......er komt straks vast licht aan het einde van de tunnel. Helaas moet je wel eerst nog even door een paar gaten kruipen en een paar ladders beklimmen :). Wat wel een beetje helpt is het kauwen van cocabladeren. Zoals jullie begrijpen heb ik mijn volledige wangzak vol met coca, net zoals de mijnwerkers. Zij kauwen de gehele dag door cocabladeren, eten doen ze niet. Hun lunch bestaat uit het kauwen van cocabladeren en het drinken van 96% alcohol oplossing. Eerst geloofde ik het niet van de alcohol. Tot ik het met eigen ogen zag......ze drinken echt 96% alcohol. Het gevoel bekruipt me toch dat ze hun nare gevoelens en angsten weg drinken. Als ik kijk naar de gezichten van de mijnwerkers, dan zie ik doorleefde matte gezichten. Ik zie geen gelukkige gezichten met stralende ogen. Ik vind het moeilijk om hierover te oordelen en denk ook niet dat ik er over kan oordelen. Dit is de manier waarop zij leven. Onze gids vertelt over Tio, een heilige god of eigenlijk de heilige duivel van de mijnen. Hij zorgt voor veiligheid en een goede opbrengst. De mijnwerkers offeren alcohol, cocabladeren en soms een lamafoetus of lamabloed. Twee keer per maand is het feest en dan drinken de mijnwerkers zich bewusteloos bij hun vriend Tio.........tijdens onze toch door de mijnen (op vrijdag ochtend) komen we al een paar dronken mijnwerkers tegen, zij zijn alvast begonnen..........tja, het is een manier van leven......het is hun manier van leven. Na twee en een half uur in de mijnen zien we eindelijk licht aan het einde van de tunnel. Ik zal eerlijk zijn.......ik was heel blij dat het over was.....ik was niet zo bang als dat ik verwacht had maar......was toch wel een beetje bang. Het is klein en benauwd. Je voelt je vreemd. Eigenlijk kan ook ik niet anders zeggen dan dat het eng is maar dat ik het niet had willen missen want het is wel een bijzondere ervaring.

Diezelfde middag gaan we terug naar Sucre om de volgende dag in het hostel oud en nieuw te vieren. In Bolivia is het de gewoonte om met oud en nieuw ondergoed voor elkaar te kopen.......ja, jullie lezen het goed......ondergoed en wel speciaal ondergoed. Je hebt de keuze tussen geel of rood ondergoed. Je geeft iemand geel ondergoed als je hem of haar veel geld toewenst en rood ondergoed als je hem of haar veel geluk in de liefde toewenst. We hebben allemaal een lootje getrokken en hup op pad voor het leukste en gekste ondergoed wat je kan vinden....natuurlijk wel rood of geel.......en wat blijkt......heel Sucre hangt vol met winkeltjes met rood en geel ondergoed. Iedereen is opzoek naar ondergoed. Na even zoeken hebben we de ultieme onderbroeken gevonden. Alleen het kopen van het ondergoed was al een groot feest. s' Avonds eten we gezamelijk met het hele hostel en na het eten begint het. De onderbroeken worden om de beurt uitgedeeld onder leiding van senior B (een oude amerikaanse langdurige bewoner van het hostel). Het is lachen, gieren en brullen........oftewel heel veel onderbroekenlol!! Iets voor 12 uur gaan we met een groep naar de main plaza van Sucre. Om 12 uur is het een groot feest, overal mensen en vuurwerk.........het is een zeer geslaagd años nuevo!!

Veel liefs,

Cindy

Pap en mam: nog maar 4 weekjes!! (ik mail zo snel mogelijk mijn verlanglijstje, in ieder geval een pak hagelslag :))
Zusje: straks wel weer een uurtje dichterbij!
Miranda: jeetje het is alweer januari. De tijd gaat snel. Je mag zeker mee met mijn paps en mams, mijn haar is wel weer toe aan een knipbeurtje!
Els: helaas, het duurt nog even voor ik weer terug ben maar dan mag je me ook nog een gelukkig nieuwjaar wensen hoor (of brengt dat dan ongeluk??).
Floor: euhhmm vorige keer vergeten te antwoorden op je vraag; ja, heb in Ned ook al spaanse les gehad maar er was weinig blijven hangen (schaam!!).
Ester L: ja, ik ga naar noord Chili. Ik laat je weten hoe het is.
Suus: heel fijne vakantie!! Geniet ervan!! Ben benieuwd naar je verhalen.
Martin: veel plezier op nieuw berkendaal, een beetje variatie kan geen kwaad. Ik mis jullie gezelligheid wel hoor!
Esther K: bedankt voor al je berichtjes! Dikke kus aan jou, Pam en je paps.
Alice: Brrrrrr...in Bolivia is het idd erg koud.....muts op en handschoenen aan!!!
Arnold: nog geen pickpocker gezien......of is dat het probleem....dat je ze niet ziet......hmmmm.....laat ik het zo zeggen; ik heb al mijn spullen nog.......maar laat ik dat maar even afkloppen!! :)
Marije: dat we maar veel zondagse kopjes koffie en thee mogen drinken in 2012!